Zabieg wertykulacji polega na pionowym nacinaniu darni. Metalowe ostrza specjalnego urządzenia przeznaczonego do wykonywania tej pracy – wertykulatora – tną darń, wyrzucając z niej wszystko, co zbędne. Zarówno martwe części roślin, jak i mech czy chwasty. Działanie może mieć charakter powierzchniowy lub głęboki. Najlepszy termin na wykonanie wertykulacji trawnika to wiosna – w tym czasie jest on zniszczony po okresie zimowym.
Wertykulacja działa na trawnik odżywczo – umożliwia, dzięki usunięciu tzw. warstwy filcu - przedostawanie się do gleby i korzeni powietrza, wody, składników mineralnych. Co więcej, poddana wertykulacji trawa uzyska większą odporność na choroby grzybowe, powstawanie mchu i chwastów. Co nie bez znaczenia, trawnik będzie prezentował się bardzo estetycznie.
Warto dodać, że zabieg powinien być przeprowadzony na krótko ściętej trawie (2-3 cm). Bardzo jest ważne, by pamiętać o usunięciu z powierzchni wszystkich przeszkód, które mogłyby przeszkodzić wertykulatorowi w działaniu: kamieni, gałęzi, chwastów. Nie zapominajmy o odpowiedniej wilgotności gleby – nie powinna być ona ani zbyt wilgotna, ani zbyt sucha.
– wystarczy ustawić ostrza wertykulatora na odpowiednią wysokość i przejść przez trawnik pionowo, później poziomo. Jeśli po wszystkim będzie on wyglądał jak po trzęsieniu ziemi, będzie to oznaczać, że zabieg przebiegł prawidłowo i można sięgnąć po grabie w celu wyrównania terenu.
Aeracja jest zabiegiem nakłuwania, nie – jak w przypadku wertykulacji – nacinania darni.
Napowietrza i rozluźnia glebę. Dzięki temu zostaje ona pobudzona do wzrostu, wyrównana, a korzenie nabierają siły. Aeracja przydaje się zwłaszcza powierzchniom często użytkowanym, można przeprowadzać ją częściej niż wertykulację – nawet kilka razy w trakcie sezonu – wiosną i późnym latem.
Dzięki aeracji rozbudowany zostaje system korzeniowy, co więcej – darń staje się zwarta, podłoże napowietrzone.
Trawnik będzie tracił mniej wilgoci, ponieważ ograniczone zostanie parowanie,
stanie się również bardziej elastyczny. Podobnie jak w przypadku wertykulacji, aeracja walczy z mchem i chwastami, pomaga składnikom odżywczym dostać się do gleby.
Aeracja może być powierzchniowa – rozluźnia wierzchnią warstwę trawnika – oraz wgłębna – gdy chcemy wykonać głębsze otwory – do 10 cm głębokości. Ilość otworów w ciężkich glebach na metrze kwadratowym powinna wynosić około 200, w lżejszych – mniej. Proces przebiega podobnie jak wertykulacja – za pomocą specjalnego sprzętu, aeratora, poruszamy się po trawniku pionowo i poziomo. Wcześniej musimy usunąć z trawy kamienie, gałęzie itp.
Dobrym i wygodnym rozwiązaniem jest zaopatrzenie się w urządzenie 2w1 - aerator i wertykulator Hortmasz HWS 240B. Posiada dwa wymienne wałki. Dzięki pierwszemu pracuje ono jako wertykulator - nacina chwasty, wybiera mech i napowietrza glebę. Natomiast drugi sprawia, że trawa jest grabiona, liście zbierane. Wałki: napowietrzający i wertykulujący są wymienne.